Bu yazı tirtilkids.com için yazılmıştır.
***
“Bu hafta istedik ki başta deprem olmak üzere afet ve acil durumlar için ne gibi önlemler alabiliriz ve ailecek nasıl hazırlıklar yapabiliriz hakkında konuşalım, bilinçlenelim ve harekete geçelim.
Olası bir afete ne kadar hazır olduğumuza; Tırtıl Kids ekibinden Tasarım ve İçerik Uzmanı, aynı zamanda Mahalle Afet Gönüllüleri Acil Müdahale Derneği gönüllüsü arkadaşımız Seval Yılmaz Ardal’ın notları ile bakalım.
Doğal afetler ve acil durumlar yaşamın bir parçası. Her yeni gün fırsatlar kadar birtakım riskleri de içinde barındırıyor. Ve bazı hazırlıklar ve basit önlemler ile afetlerin olumsuz etkilerini azaltmak mümkün.
Bir tehlike varsa ve risk ile birleşirse buna “Zarar Görebilirlik” denir. Bunun tam aksine ise “Kapasite” diyoruz. Afetlere ne kadar hazır olursak kapasitemizi o kadar arttırmış, dolayısıyla tehlikenin riske dönüşme olasılığını azaltmış oluruz.
Afet hazırlığı yapmaktan, konuşmaktan korkmayın. Ne yapacağımızı bilmemek bu korkuyu arttırıyor. Hazırlık yapmaya evinizde tehlike avına çıkarak ve afet çantası hazırlayarak başlayabilirsiniz.
Gönüllülük & Eğitimler:
Bireysel bazda yapılabilecek onlarca şey var. Bir kısmını bu yazıda sizin için özetleyeceğim. Benim için ilk sırada gelen şey “gönüllülük”. Kendinize ve değerlerinize uygun bir Sivil Toplum Kuruluşu bulup eğitim almanızı gönülden tavsiye ederim.
Benim yolum Mahalle Afet Gönüllüleri Acil Müdahale Derneği ile kesişti. AFAD tarafından akredite edilmiş bir kurum. Derneğin yeni gönüllüler için açtığı “Mahalle Afet Gönüllüsü Temel Eğitim Programı”na katıldım. 36 saatlik bu programda Afet Farkındalık Eğitimi, Gönüllülük, Temel Bina Yapıları, Yıkım Tipleri, Arama Kurtarma Hakkında Temel Bilgiler, İlk Yardım Farkındalığı, Ateşin Kimyası, Yangın Tehlikeleri, Afet Psikolojisi, Afet Haberleşmesi gibi teorik bilgilerin yanı sıra Yangın Müdahale, Kurtarmada Temel Düğümler, Enkaz gibi uygulamalı eğitimler yer alıyor.
Hayatınızdan birkaç günü ayırarak bu tarz bir temel eğitimi siz de alın. Eğer bunu şu anda yapacak durumda değilseniz AFAD’ın online eğitimlerini de tamamlayabilirsiniz. Eğitimler için tıkla!
Evde Tehlike Avı:
- Evde “Tehlike Avı”na çıkın. 99 Depremi verilerine göre yaralanmaların %50’si, ölümlerin ise %3’ü yapısal olmayan şeylerden kaynaklanmış.
- Elinize bir kağıt kalem alın. Ailecek tüm evi gezin ve inceleyin. Her bir mobilyayı, duvarı, eşyaları… Amacımız şu; azalt + yer değiştir + sabitle.
- Bizim evimizde yaptıklarımızdan birkaç örnek vereyim. Tüm dolap, şifonyerleri sabitlendik. Lütfen bunu ertelemeyin. O kadar kısa sürüyor ki! Daire giriş kapısında bir dolabımız var. İçinden eşyalar dökülürse çıkış kapısını tıkayabilir diye hem dolabı sabitledik, hem de kapaklarına kilit taktık. Daire giriş kapısının önünde onlarca saksı çiçeğimiz vardı. Yine hayati tehlike oluşturmasa da devrilirlerse girişi kapatırlar. Karanlık ve panik hali eklenirse zorluk yaratabilir düşüncesiyle çiçeklerin yerini değiştirdik. Aynı bölümde yine aynı sebepten ötürü ayna vardı, kaldırdık.
- Oğlumuzun odasında baş ucunda dekoratif tablolar vardı, yerlerini değiştirdik. Kapı arkasında demir bir askılık vardı, kaldırdık. Yatağı ile kapısı arasında çıkışını engelleyebilecek oyuncak dolabı, kıyafet dolabı gibi herhangi bir şey yoktu, olsaydı onların da yerini değiştirmeyi düşünürdük.
Afet Çantası:
Afet durumlarında ilk 72 saat öncelik arama & kurtarmadadır. Canları kurtarmaya odaklanılır. İnsani yardım, sonrasında başlar. İlk 72 saat olduğumuz bölgeye insani yardımın ulaşamayacağını varsayarak kendimiz için hazırlık yaparız.
- “Deprem çantası” diye konuştuğumuz şey aslında “Afet Çantası”dır. Bu çantanın mantığı bahsettiğimiz 72 saat içerisinde sizin ve ailenizin temel ihtiyaçlarını karşılamasıdır.
- Temelde gıda, su, kıyafet, hijyen malzemeleri ve ilaç gibi temel ihtiyaçlar konulmalıdır. Evcil hayvanınız varsa, onun ihtiyaçlarını da ekleyin.
- Önemli belgelerin fotokopilerini de eklemeyi unutmayın. Ben bu gibi durumlar için önemli belgelerin ekran görüntülerini e-posta adresimde saklardım ancak telefonların, internetin olmadığı, şifrelerin unutulabileceği gerçeği de var. O sebeple çıktı alıp çantaya koymak iyi olur.
- Biz tüm bunlara ek olarak çocuğumuz için oyuncak, kitap ve atıştırmalıklar da ekledik.
- Afet çantasını enkaz altında kalırsak diye hazırlamayız. Bu, depremi (veya başka bir afeti) atlattığımız ve binanın dışına çıkabildiğimiz durumlar içindir.
- Bu sebeple çantayı çıkışa yakın bir yere koymalısınız. Eğer aracınız varsa ve güvenli bir yerde durduğuna inanıyorsanız afet çantasını arabanıza da koymayı değerlendirebilirsiniz.
- Bahçeniz varsa ve yine güvenli olduğuna inandığınız bir köşe bulabilirseniz su geçirmeyen bahçe dolaplarından edinip tüm ihtiyaçlarınızı buna da yerleştirebilirsiniz.
Güvenli Yer Seçimi ve Baş Ucu Çantası:
- Elbette %100 bilemeyiz ancak uzmanların görüşleri doğrultusunda hayat üçgeni oluşabilecek bir noktayı ailecek birlikte belirleyin. Biz, yatak odasında güvenli olabileceğini düşündüğümüz bir noktayı (aynı zamanda camdan uzak kalacak şekilde) “çök + kapan + tutun” noktası olarak belirledik.
- Yapabilirseniz başınıza yastık gibi yumuşak bir şey kapatın. Yatağın kenarına kapandıysanız yorganı üzerinize çekebilirsiniz.
- Biz saklanmayı planladığımız yere ufak bir çanta daha hazırlayıp yerleştirdik. Bunda sadece düdük, fener, su ve kraker var. Dilerseniz mobil batarya ve şarj kablosu da ekleyebilirsiniz.
- Deprem bitmeden hareket etmeyin. Evden çıkmaya, kaçmaya çalışmayın.
- Merdiven boşlukları, koridorlar ve balkonlardan uzak durun.
Kaçış Yönünün Belirlenmesi & Düzenlenmesi:
- Evden birkaç farklı çıkış kapısı varsa hangisinin sizin için daha kolay bir kaçış olacağına birlikte karar verin.
- Çök + Kapan + Tutun yapacağınız güvenli alandan çıkış kapısına kadar olan bölümü dikkatlice inceleyin, bu yol boyunca size engel olabilecek, yapısal olmayan her şeyi belirleyin ve gerekli önlemleri alın.
- Bu bölümü aydınlatacak bir otomatik ışık koyabilirsiniz. Biz, prize takılı bekleyen ve elektrikler gittiğinde otomatik yanan ışıklardan alıp bizi çıkışa götüren koridoru aydınlatacak şekilde yerleştirdik.
- Ayrıca yatak baş uçlarımıza da birer tane el feneri astık.
- Deprem esnasında daire kapılarının sıkışabildiğini biliyoruz. Bu sebeple kapıya yakın bir yere kapıyı açmak için kullanılabilecek bir el aleti koyabilirsiniz.
- Evden çıkarken eğer ocağın altı açıksa, gazı, elektriği vs. kim kapatacak, çocuğunuz varsa onu kim alacak karar verin. Tek başınızaysanız hangi sıralamada yapacağınızı düşünüp, planlayın.
Toplanma Alanı:
- AFAD uygulamasını indirin ve evinize en yakın toplanma alanını öğrenin. Örneğin bizimki sokağımızın başındaki futbol sahası imiş. Eğer bir afet durumunda, farklı yerlerdeysek ve telefonlarımız çekmez ise birbirimizi bulacağımız ilk yer olarak burayı belirledik.
Afet İletişim Kişisi Seçmek:
- Kendi şehrinizden olmayan bir yakınınızı (Mümkünse büyük şehirlerden birinde olmasın) AFET İLETİŞİM KİŞİSİ seçin. Ona yakınlarınızın numaralarını verebilirsiniz. Afet durumunda ilk anlarda telefon çalışsa bile kısa sürede kitlenir. İlk arayacağınız yada mesaj atacağınız kişi afet iletişim kişiniz olsun. “Biz iyiyiz, merak etme, yakınlarıma haber verir misin?” gibi kısaca bilgi verin. O da daha önceden iletişim bilgilerini paylaştığınız yakınlarınıza ulaşıp durumunuzla ilgili onları bilgilendirsin. Böylece afet yaşanan bölgede telefonları da meşgul etmemiş olursunuz.
Acil Durum Bilgi Kartı:
- Ailedeki her birey için bu kartı doldurun, mutlaka fotoğraflı olsun. Çıktı alıp, sudan etkilenmemesi için PVC kaplatın. Başucu çantasına, cüzdanlara koyabilirsiniz. Bunu sadece afetler için düşünmeyin, kaza gibi acil durumlar için de mutlaka bu kartı üzerinizde taşıyın. Çocuğunuz varsa okul çantasına koyun.
- Sizin için hazırladığımız Acil Durum Bilgi Kartı’nı aşağıdaki linkten ücretsiz indirebilirsiniz.
- İndirmek için TIKLA!
Ve Son Olarak Tatbikat Yapmak:
Ailecek tatbikat yapın. Farklı senaryolar üretin. Mesela anne salonda, baba ve çocuk odada ise… Baba balkonda, anne yatak odasında, çocuk tuvalette ise… Herkes odasında ve uyuyor ise… Biri komut versin ve seri bir şekilde karar verdiğiniz şeyleri yapın. Ne kadar sürdüğüne ve neleri unuttuğunuza bakın.
Bu yazıyı bir Mahalle Afet Gönüllüsü olarak yazdım ancak aynı zamanda bir “anne” olarak eklemek isterim ki; bu hazırlıkları çocuklarla birlikte yapmak bence çok kıymetli. Elbette onları korkutmadan, endişelenmelerine sebebiyet vermeden, az ve öz bir iletişim ile. Nasıl ki bir afet anında çocukları bunun dışında tutamıyorsak, hazırlıklarına da uygun bir şekilde dahil edebiliriz diye düşünüyorum.
Hazırlıklara başlayalım.
Haydi daha fazla ertelemeyelim ve hazıklarımızı yapalım. İnanın bahsettiğim eğitimleri almam ve tüm bu hazırlıkları yapmam (araştırmam, düşünmem, planlamam, detayları tasarlamam, eksikleri tamamlamam vs.) sadece 2 hafta gibi bir zamanımı aldı.
Kendimiz ve yakınlarımız için bu önlemleri almak hepimizin sorumluluğu! Elbette hayattaki tüm afet ve acil durum senaryoları için önlem alamayız ama ne kadarını yapabilirsek kardır.
Tüm bu hazırlıkları umuyorum ki hiçbir zaman kullanmak mecburiyetinde kalmayalım.
Huzurla, güvenle yaşadığımız, güzel günlerde buluşmak üzere! 🐛
Seval Yılmaz Ardal
